Serotonine; tekort, teveel of genoeg?

Gezien de grote ontdekkingen en prestaties waartoe de mens in staat is, zou je de mens zeker als dapper en onderzoekend kunnen omschrijven. Dopamine en adrenaline zorgen ervoor dat we nieuwe avonturen aangaan en doelen nastreven. Komen we aan bij ons doel, bijvoorbeeld na het beklimmen van een berg, dan staan we stil op de bergtop en willen we van het uitzicht genieten. De vrede en tevredenheid, die we op de bergtop ervaren, is het resultaat van het hersenhormoon serotonine. Serotonine maakt dat we ons kunnen overgeven aan rust, daarvan kunnen genieten en dat we blijdschap ervaren na bevredigende activiteiten. Rusten en genieten ‘mag’.

Serotonine betekent letterlijk ‘bloeddruk’. Serotonine werkt bloeddrukverhogend door vasoconstrictie; het samentrekken van spierweefsel in de vaatwanden van de slagaders dat vaatvernauwing veroorzaakt. Het wordt afgegeven in de synaptische spleten in de hersenen.

Serotonine energetisch beschouwd

Serotonine heeft, energetisch gezien een vrouwelijke kwaliteit. Het motiveert de verzamelaar in ons en tot het onderhouden van het nest. Het is, volgens de Chinese geneeskunde ‘Yin energie’. Binnen de Westerse natuurgeneeskunde geven we het de energiekwaliteit ‘koude’. Deze energie is vertragend tot stilstand toe, er is sprake van stase. Het is passief en introvert.

Wanneer we gegeten hebben, gaat het serotonine-gehalte omhoog, zodat we ons voedsel rustig kunnen verteren. We zijn verzadigd en etenslucht vinden we dan niet meer lekker ruiken. Daarom ventileren we dit graag uit huis. Het signaal om te herstellen als we moe of verwond zijn, komt ook mede door serotonine, omdat het zorgt voor meer pijn- en gevoelsbeleving. Het verlaagt de algemene neurale activiteit, zodat er ruimte vrijkomt voor voelen en het ervaren van emoties.

De staat van de hersenhormonen

Is het serotonine-gehalte optimaal, dan ervaart men gemoedsrust en een positieve stemming. Vrolijkheid is de basisemotie en je slaapt goed. De darmperistaltiek is zoals het hoort; rustig, pijnloos en met een regelmatige stoelgang.

Is de serotonine verhoogt, dan kan men gevoelens van extase ervaren of zelfs (hypo-)manie. De slaap wordt overmatig en de stoelgang vertoont diarree. Angsten kunnen ook toenemen als de serotonine verhoogd is.

Medicatie

Serotoninesyndroom is een aandoening, die kan ontstaan wanneer men begint met medicatie of wanneer men de dosis verhoogt. Dit kunnen antidepressiva zijn, maar ook medicatie tegen bijvoorbeeld migraine, anti-conceptie, anti-kankermedicatie of pijnstillers. Het grootste risico op serotoninesyndroom ontstaat wanneer meerdere medicamenten of supplementen, die het serotonine-gehalte beïnvloeden, tezamen worden gebruikt. De symptomen zijn o.a. hyperactiviteit, moeite met coördinatie, verwardheid, trillen, transpireren, hartkloppingen, koorts, misselijkheid en/of hoofdpijn. Deze symptomen zijn ernstig en een teken dat een arts gewaarschuwd moet worden. St. Janskruidgebruik, in combinatie met andere medicatie wordt sterk afgeraden.

Is de serotonine verlaagd, dan ervaart men een gevoel van leegte of zinloosheid, de slaap wordt rusteloos of lukt helemaal niet. Men kan last krijgen van obstipatie en toegenomen koolhydraatbehoefte.

Wat kun je doen om de aanmaak van serotonine op peil te houden?

Er zijn natuurlijke middelen die een positieve invloed hebben op de aanmaak van serotonine. Een aantal daarvan is te koop als supplement.

Je kunt op de link klikken om naar de webshop te gaan;

• L-Tryptofaan, werkt als voorloper van 5-HTP en deze stof kan de mens niet zelf aanmaken. Tryptofaan zit in voedingsmiddelen zoals soja, bananen, eieren en bruine rijst.
• 5- HTP uit Griffonia simplicifolia zaden. Het is de bewerkte vorm van tryptofaan dus het lichaam hoeft het niet meer om te zetten. Dit wordt door orale inname goed opgenomen door het lichaam en gebruikt als voorloper voor serotonine. Geïndiceerd bij veel denken, piekeren en de gedachten maar niet opzij kunnen zetten. 300 mg. wordt aanbevolen bij een serotonerge depressie.
• Vitamine D zorgt voor goede receptor functies. Met name omega 3, uit krill-olie zorgt voor vloeibaarheid van de celwanden. Goede vloeibaarheid wil zeggen dat de uitwisseling van stoffen door de celwanden optimaal kan verlopen.
• Daglicht is belangrijk, dit zorgt voor de aanmaak van serotonine, dat de aanmaak van melatonine beïnvloedt en dit heb je nodig voor een goede nachtrust.
• Bij milde tot matige depressieve klachten kan sint Janskruid (Hypericum perforatum L.) ingezet worden. Het bevat, o.a de stof hypericine dat zorgt voor een optimaal hergebruik van serotonine in de hersenen. Dit kruid kan niet in combinatie met andere medicatie ingezet worden omdat het de leverfunctie stimuleert. De andere medicatie kan dan sneller worden afgebroken en dat is niet wenselijk.
• Inositol behoort tot het vitamine B complex. Het verbetert de stemming, vermindert angst en paniek, reduceert eetbuien en dwangstoornissen.
• Suppletie met SAMe verbetert de functie van o.a serotonine en dopamine. Het versterkt de binding van neurotransmitters met de receptors van neuronen. Dit veroorzaakt een betere functie van de hersenchemie.
• Crocus Satvius Extract, Crocine is een wateroplosbare carotenoïde en is een krachtig antioxidant, net als safranal, een andere belangrijke inhoudsstof van Crocus sativus. Beide stoffen remmen de heropname van onder andere serotonine, vergroten zo de beschikbaarheid van serotonine in het zenuwstelsel en dragen daarmee bij aan de behandeling van wisselende stemmingen of depressie.

Serotonine tekort

Een serotonerge depressie, oftewel een serotonine ‘tekort’ – tussen aanhalingstekens, want het serotoninegehalte kan een arts nog niet meten in het bloed – gaat vaak over zingevingsvraagstukken. Het is dan niet mogelijk om gevoelens van geluk en rust te ervaren. Er bestaat een mogelijke neiging om te vluchten in activiteiten om leegte niet te hoeven voelen (indien er voldoende dopamine is).

Bij een serotonerge depressie bestaat er mogelijk een iets grotere kans op suïcide – vanwege voldoende aanwezigheid van dopamine. Dan is er meer motivatie dit ook te doen. Vooral bij adolescenten, die meestal impulsiever zijn dan volwassenen. Bij een dopaminerge depressie is er mogelijk een iets lagere kans op suïcide, omdat de motivatie – vanwege het lage dopaminegehalte – om het te doen, verlaagd is.

Sommige mensen worden depressiever of angstiger door inname van een anti-depressivum/SSRI.
Dan is er wellicht sprake van een dopaminerge depressie.

Er is nog veel wetenschappelijke discussie over de rol van serotonine bij een depressie, angsten en verwerking van pijnprikkels. Veel hangt af van het type receptoren en hersendelen. De rol van serotonine in darmperistaltiek en slaap/waak ritme is wel redelijk duidelijk.

Photocredits: Psypost.org